ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΕ΄ - ΣΥΝΟΔΟΣ Α΄

ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΑΔΙΟΡΘΩΤΑ 03/10/2012

Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Ο

(Άρθρο 40 παρ. 1 του Κ.τ.Β.)

Στην Αθήνα σήμερα, 3 Οκτωβρίου 2012, ημέρα Τετάρτη και ώρα 11.10΄, στην Αίθουσα «Προέδρου Αθανασίου Κων. Τσαλδάρη» (223), συνεδρίασε η Διαρκής Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων, υπό την προεδρία του Προέδρου αυτής, κ. Δημήτριου Κρεμαστινού, με θέμα ημερήσιας διάταξης «Κύρωση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Παράταση διάρκειας του Προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι»».

Ακολουθεί η ομιλία του Τομεάρχη Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας των Ανεξάρτητων Ελλήνων

ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΪΚΑΛΗΣ (Ειδικός Αγορητής των Ανεξαρτήτων Ελλήνων): Κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, καταρχήν, θα ήθελα να πω ότι, θεωρώ αδιανόητο να μην ψηφίσει κάποιος την παράταση αυτής της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, αλλά, επίσης, είναι λυπηρό όσο και εξοργιστικό κάθε τόσο να καλούμαστε πολίτες και νομοθετική εξουσία να συζητούμε την αυτονόητη πολύτιμη «Βοήθεια», που, όλα αυτά τα χρόνια, από την έγκριση της χρηματοδότησης το 2002 μέχρι σήμερα, προσφέρει το Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι».

Για άλλη μια φορά, αφού μετράμε 12 παρατάσεις για το «Βοήθεια στο Σπίτι» και εργαζομένους που μένουν απλήρωτοι μέχρι και ένα χρόνο, ξανά το Υπουργείο καταφεύγει σε μια ακόμη παράταση, ενώ θα έπρεπε, ήδη, να έχει μετατραπεί από Πρόγραμμα σε Υπηρεσία και στην περίπτωση του «Κατ’ οίκον φροντίδα» πάλι σε Πρόγραμμα καταφεύγετε, επειδή μιλάμε για ομαλή μετάβαση. Γιατί; Είχατε νομοθετήσει Υπηρεσία και το ΙΚΑ με προχθεσινή του πρόσκληση αναφέρεται σε Πρόγραμμα.

Ας δούμε, λοιπόν, τώρα, πώς χρηματοδοτείται αυτό το Πρόγραμμα, για το οποίο έχει ψηφιστεί το άρθρο 2 του ν. 424/2011, το οποίο προβλέπει 35 εκατομμύρια ευρώ ετησίως από το ΑΚΑΓΕ, δηλαδή, το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών. Στο ΑΚΑΓΕ έχουν συσταθεί και λειτουργούν με οικονομική και λογιστική αυτοτέλεια δύο ειδικοί λογαριασμοί, ο λογαριασμός εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων, ο οποίος καλύπτει, ήδη, από 1.1.2011 μέχρι 31.12.2014 τα ελλείμματα των κλάδων κύριας σύνταξης των φορέων κοινωνικής ασφάλισης και ο λογαριασμός ειδικής εισφοράς συνταξιούχων επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος καλύπτει από 1.9.2011 μέχρι 31.12.2014 τα ελλείμματα των φορέων και κλάδων επικουρικής ασφάλισης. Αυτός ήταν ο στόχος του ΑΚΑΓΕ κατά τη σύστασή του, δηλαδή, να χρηματοδοτεί τις συντάξεις, ώστε να συνεχίζει το κράτος να τις καταβάλλει απρόσκοπτα.

Σήμερα, δεν πέρασε σίγουρα κανενός από το μυαλό ότι, τότε, όταν φτιαχνόταν το ΑΚΑΓΕ, λίγα χρόνια μετά το ΑΚΑΓΕ θα επέστρεφε ποσοστό των εσόδων του πίσω στο ΙΚΑ. Αλαλούμ. Αντί, λοιπόν, να απλουστεύουμε τα πράγματα, τα κάνουμε πιο περίπλοκα.

Άξιο προσοχής, επίσης, είναι και το άρθρο 30 του ν.4075/2012, μόλις λίγους μήνες μετά το ν.4052/2012, με τον οποίο συστάθηκε το Πρόγραμμα «Κατ’ οίκον φροντίδα», γίνεται παρέμβαση με την οποία θεσμοθετείται η παροχή ποσοστού επιπλέον εισφοράς 0,20% επί των συνολικών εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων υπέρ του ΙΚΑ. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζονται άλλα 40 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο για τη χρηματοδότηση του Προγράμματος, αλλά και, από την άλλη μεριά, τα ασφαλιστικά ταμεία, εκτός των προβλημάτων που, ήδη, έχουν, αναγκάζονται να καλύψουν τις αστοχίες και τις παραλείψεις των προηγούμενων νομοθετημάτων.

Τι άλλο καλούμαστε να κυρώσουμε σήμερα; Σύμφωνα με την εξαγγελία σας η νέα παράταση στο «Βοήθεια στο Σπίτι» μέχρι 31.3.2013, με παράλληλη εφαρμογή του Προγράμματος, τελικά, δεν είναι παράλληλη, αλλά είναι ομαλή μετάβαση από Πρόγραμμα, θεσπίστηκε ως υποστήριξη της νέας παροχής. Πώς η παροχή γύρισε πάλι σε Πρόγραμμα δεν μπορώ να το καταλάβω. Τέλος πάντων.

Λογικά ένα Πρόγραμμα, όπως κατέληξε το «Κατ’ οίκον φροντίδα», χρηματοδοτούμενο από το ΑΚΑΓΕ και από τη νομοθετημένη εισφορά του 0,2%, που σας προανέφερα, θα έπρεπε, αν μη τι άλλο, να αυξάνει τον αριθμό των δικαιούχων. Εδώ, όχι απλώς δεν τον αυξάνει, αλλά τον μειώνει. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι στο Βόρειο Αιγαίο τα άτομα, που εξυπηρετούνταν μέχρι τώρα από το Πρόγραμμα αυτό και όλα τα άλλα, που θα μείνουν, με την εφαρμογή του νέου Προγράμματος από την ομαλή, όπως είπατε, μετάβαση, από σύνολο, λοιπόν, 2.970 ατόμων θα καταλήξουν στο τέλος στο Πρόγραμμα «Φροντίδα κατ’ οίκον» να είναι 46 άτομα. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, τι γίνεται.

Επίσης, από έρευνα που έχουν κάνει οι υπάλληλοι στην Κρήτη – αναφέρω συγκριτικά – 25.000 είναι αυτοί οι οποίοι ωφελούνται και έχουν εξυπηρετηθεί από το Πρόγραμμα από το 2008 – 2010. Πόσοι θα πάνε τώρα, αφήστε το. Άρα, σε εκείνο που θέλω να καταλήξω είναι ότι οι 3.800 εργαζόμενοι στο «Βοήθεια στο Σπίτι» θα βρεθούν ξαφνικά με μικρότερο όγκο εργασίας και χωρίς καμία διασφάλιση της εργασίας τους μέχρι τη νέα παράταση.

Κύριε Υπουργέ, θα ήθελα να με διαβεβαιώσετε προσωπικά εάν η εξαγγελία του κ. Στυλιανίδη για την ανεύρεση 15 εκατομμυρίων από 1.1.2013 για την παράταση του Προγράμματος και την συνέχειά του και θέσεων εργασίας, εάν, λοιπόν, αυτά συμβαδίζουν. Έχει εγγραφεί αυτό στο Σχέδιο Προϋπολογισμού; Βέβαια, είναι θετική η πρωτοβουλία σας, κυρώνοντας την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, να προνοείτε για το μεταβατικό στάδιο, έχουμε, όμως, μια βαθιά ανησυχία ότι κανείς δεν είναι ξεκάθαρος ούτε οι δήμοι ούτε οι εργαζόμενοι στο «Βοήθεια στο Σπίτι» ούτε οι ελεγκτές του ΙΚΑ, πολύ χειρότερα ούτε οι δικαιούχοι για το τι πρόκειται να γίνει. Μιλήσατε για ομαλή μετάβαση. Τα κριτήρια που έχετε θέσει στο Πρόγραμμα «Κατ’ οίκον φροντίδα» δεν έχουν καμία σχέση με το «Φροντίδα στο Σπίτι» και αφού εξαφανίσατε ως δια μαγείας τους ανασφάλιστους, ΑΜΕΑ, ανήμπορους και άλλες κατηγορίες, τελικά ο δικαιούχος συνταξιούχος πρέπει να είναι τουλάχιστον 78 ετών, να διαβιούν μόνοι τους ή με σύζυγο ή με άλλο πρόσωπο, που πληροί τις λοιπές προϋποθέσεις, το συνολικό ετήσιο ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα να μην υπερβαίνει αυτό της χαμηλότερης εισοδηματικής κλίμακας που προβλέπεται κάθε φορά για την παροχή του ΕΚΑΣ, η κατάσταση της υγείας του λόγω ασθένειας, χρόνιας ή πρόσκαιρης, να καθιστά αδύνατη την αυτοεξυπηρέτησή του και να μην λαμβάνει επίδομα απολύτου αναπηρίας ή εξωιδρυματικό επίδομα ή οποιοδήποτε άλλο επίδομα συμπαράστασης από ασφαλιστικό φορέα.

Ας υποθέσουμε, δηλαδή, ότι ένας συνταξιούχος του ΙΚΑ πληροί όλες αυτές τις προϋποθέσεις, δεν είναι λογικό να μην θελήσει να ενταχθεί στο «Κατ’ οίκον φροντίδα», εφόσον το «Βοήθεια στο Σπίτι» λειτουργεί, ήδη, στο δήμο του; Εδώ είναι το μεγάλο θέμα. Εάν, βέβαια, τον εντάξουν στο καινούργιο Πρόγραμμα. Δηλαδή, εδώ, ο κ. Κουτρουμάνης μας το φέρνει σαν Πρόγραμμα, το οποίο είναι συνέχεια στο «Βοήθεια στο Σπίτι», το οποίο δεν έχει καμία σχέση. Συγνώμη, αλλά ήμουν τόσα χρόνια κωμικός και εδώ άλλοι λένε τα αστεία. Δεν έχει βάση αυτό.

Σε όλο αυτό το διάστημα και συγκεκριμένα από 1.5.2012 οι συνταξιούχοι πληρώνουν και από πάνω το ποσοστό των 0,20% των εισφορών κύριας ασφάλισης, αρμοδιότητας του Υπουργείου σας, του δημοσίου και του ΝΑΤ, με ισόποση μείωση των κωδικών εξόδων των προϋπολογισμών των φορέων που αφορούν, κυρίως, παροχές ασθένειας κ.λπ..

Συμπερασματικά, λοιπόν, έχουμε δύο νόμους, το ν. 4052 και τον ν.4075, την σημερινή Κύρωση και την παράταση μέχρι 31.3.2013 στο «Βοήθεια στο Σπίτι», ως μεταβατική περίοδο και το νέο Πρόγραμμα του ΙΚΑ μόνο για τους συνταξιούχους του ΙΚΑ. Περιμένουμε να δούμε την συνέχεια.

Σας έχουν ενημερώσει, εντός των απαιτούμενων δικαιολογητικών, τι χρειάζεται ο συνταξιούχος για να προσκομίσει πιστοποιητικό αναπηρίας σε ισχύ; Μόλις πριν λίγες εβδομάδες σε αυτή την Αίθουσα είχαμε εκθέσει την απίστευτη ταλαιπωρία που περνάνε οι άνθρωποι από Επιτροπές στο ΚΕΠΑ. Αυτό αυτόματα χρήζει άμεσης προσοχής και θεραπείας, το να μπορεί αυτή η αίτηση να είναι σε ισχύ και παράλληλα να μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να κάνουν χρήση του «Βοήθεια στο Σπίτι», γιατί, αλλιώς, αυτοί οι άνθρωποι είναι στον αέρα, το, δε, απαιτούμενο δικαιολογητικό νούμερο 6 θα το χαρακτήριζα νούμερο από μόνο του. Δεν μπορεί να σοβαρολογεί το ΙΚΑ απαιτώντας στον συνταξιούχο να προσκομίσει υπεύθυνη δήλωση στην οποία να φαίνεται ότι διαβιώνει μόνος του ή με άλλο πρόσωπο, το οποίο, επίσης, πληροί τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο Πρόγραμμα. Δεν γίνεται.

Κύριε Υπουργέ, σκύψτε πάνω από τους μεγάλους, αλλά και μικρότερης ηλικίας ανθρώπους, που δοκιμάζονται από κάποια ασθένεια ή έχουν υποστεί ατυχήματα και, λόγω της ολέθριας οικονομικής κατάστασης, που έχουν περιέλθει, ζουν υποχρεωτικά με τους γονείς τους, τα παιδιά τους, τους συγγενείς τους, που τους προσέχουν και τους περιθάλπουν.

Άλλωστε, στην πρώτη απόφαση του 2002 για την εφαρμογή του «Βοήθεια στο Σπίτι» και συγκεκριμένα στο άρθρο 2 για τις δράσεις προβλέπεται και επιδιώκεται η διευκόλυνση της πρόσβασης των γυναικών, που είναι επιφορτισμένες με τη φροντίδα ηλικιωμένων ατόμων, στην αγορά εργασίας, συμβάλλοντας στην επίτευξη της εναρμόνισης του επαγγελματικού και οικογενειακού βίου. Άρα, ως χρηματοδότης, η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται από την αρχή του Προγράμματος να υποστηρίζει τον τεράστιο αγώνα που δίνουν καθημερινά μέλη των οικογενειών αυτών των ανθρώπων για να τους φροντίζουν. Θα ήθελα να ξέρω σε πόσες οικογένειες αυτό έγινε πραγματικότητα.

Να δούμε, λοιπόν, τώρα, τι πρέπει να κάνει ο συνταξιούχος για να κριθεί ωφελούμενος. Όσον αφορά την πρόσκληση του ΙΚΑ και ειδικότερα στο σκέλος της αξιολόγησης των αιτήσεων, η αίτηση θα ολοκληρώνεται εφόσον υπάρχει πάροχος, που δραστηριοποιείται στην περιοχή του συνταξιούχου, με τον οποίο το ΙΚΑ έχει συνάψει σύμβαση.

Να δούμε και τις λεπτομέρειες για τον πάροχο. Σύμφωνα με το άρθρο 138 του ν.4052/2012 το ΙΚΑ συνάπτει ειδικές συμβάσεις με παρόχους, με τις οποίες θα αναλαμβάνουν έναντι καθορισμένης αμοιβής ανά ωφελούμενο να παρέχουν υπηρεσίες κατ’ οίκον. Οι πάροχοι αυτοί δύναται να απευθυνθούν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν στον σκοπό τους την κοινωνική ανάπτυξη, την πρόνοια κ.λπ.. Ουσιαστικά, δηλαδή, δίνουν τη δυνατότητα - γιατί εκεί θα καταλήξουμε - και αυτό το κομμάτι να μεταβιβαστεί σε ιδιώτες.

Στην πρόσκληση διαβάζουμε, επίσης, ότι μεταξύ του ωφελουμένου και του παρόχου θα συνάπτεται και δεύτερο συμφωνητικό συνεργασίας για το είδος των υπηρεσιών, π.χ., νοσηλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες κοινωνικού λειτουργού, οικιακής βοηθού κ.λπ..       

(Συνέχεια ομιλίας κ. ΠΑΥΛΟΥ ΧΑΪΚΑΛΗ, Ειδικού Αγορητή των Ανεξαρτήτων Ελλήνων)

Είναι δυνατόν ένας μεγάλος σε ηλικία άνθρωπος να χρειάζεται μέχρι και νομική συμβουλή για να ξέρει τι υπογράφει με ένα ιδιώτη πάροχο; Έχετε σκεφτεί να απορροφήσετε τους 3.800 έμπειρους εργαζόμενους από το «Βοήθεια στο Σπίτι» οι οποίοι κινδυνεύουν να μείνουν άνεργοι από 31/3/2013; Επειδή από την ιστοσελίδα του Ι.Κ.Α. παροτρύνονται οι συνταξιούχοι να ελέγξουν ηλεκτρονικά σχέδιο συμφωνητικού συνεργασίας ωφελουμένου - παρόχου, σας ενημερώνω ότι από τη δική μου εμπειρία, οι συνταξιούχοι δεν νομίζω ότι γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιούν το ίντερνετ.

Τέλος, σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, σύμφωνα με το άρθρο 3 της σχετικής υπουργικής απόφασης 11/4/2012, ο ωφελούμενος υποχρεούται στην αρχή κάθε έτους να προσκομίζει στο Ι.Κ.Α. ξανά τα απαραίτητα δικαιολογητικά, ότι συνεχίζει να πληροί τις προϋποθέσεις για να παραμένει δικαιούχος. Ο συνταξιούχος τελικά εκτός από νομικός και λογιστής θα έχει και καθήκοντα τακτικού διοικητικού υπαλλήλου. Αυτό δεν ξέρω αν πρέπει να το επιτρέψετε. Επίσης, σύμφωνα με τον «Καλλικράτη», στο άρθρο 84, ακόμη και σε ένα συμβούλιο τοπικής κοινότητας έχουν εκχωρηθεί αρμοδιότητες για τη χορήγηση χρηματικών βοηθημάτων, ειδών διαβίωσης ή περίθαλψης σε οικονομικά αδύνατους κατοίκους και πολύτεκνους, καθώς επίσης και η απαλλαγή δημοτικών υποχρεώσεων για τα προβλεπόμενα από τις ισχύουσες διατάξεις πρόσωπα όπως και τα πρόσωπα που χρήζουν βοήθειας στο σπίτι. Δηλαδή, ο νομοθέτης του «Καλλικράτη» έθεσε σε λειτουργία τα κοινωνικά αντανακλαστικά των τοπικών κοινωνιών. Το αρμόδιο Υπουργείο γιατί δεν νομοθετεί την αυτονόητη συνέχεια της βοήθειας στο σπίτι; Όχι ως πρόγραμμα, αλλά ως υπηρεσία.

Επίσης, κύριε Υπουργέ, πρέπει να λάβετε υπόψη σας ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι δένονται συναισθηματικά και ψυχολογικά με τους ανθρώπους που τους φροντίζουν και τους συνδράμουν. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι στο «Βοήθεια στο Σπίτι» ελέγχονται και είναι υπόλογοι. Πώς θα ελέγχουμε τον πάροχο ως ιδιώτη; Γίνεται φανερό πως το πρόγραμμα «Κατ’ οίκον φροντίδα» βρίθει ελλείψεων και παραλείψεων. Άνεργοι, κατάκοιτοι ηλικιωμένοι μεν, αλλά όχι συνταξιούχοι, καθώς και ανασφάλιστοι δεν δικαιούνται τη φροντίδα του κράτους. Πρόκειται για εξόφθαλμη κοινωνική αδικία και είναι φανερό ότι ένα μεγάλο κομμάτι της μερίδας του λέοντος θα παραχωρηθεί σε ιδιωτικές εταιρείες και όλοι γνωρίζουμε τι θα σημάνει αυτό για τους εργαζόμενους. Αντί λοιπόν να καταδικάσετε χιλιάδες άτομα στην ανεργία, φροντίστε να εξασφαλίσετε τα 55 εκατομμύρια ευρώ που απαιτούνται για την ομαλή λειτουργία όλων των δομών και δώστε πίσω στο κράτος το κοινωνικό του πρόσωπο. Γνωρίζω τις ευαισθησίες και τα ερωτηματικά που έχετε και εσείς ο ίδιος για την κατάληξη αυτών των νομοθετημάτων. Πέρα από τις άμεσες κοινωνικές επιπτώσεις θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι οδηγούμαστε σε συρρίκνωση, αν όχι σε εξαφάνιση του κράτους πρόνοιας. Η θετική προσπάθεια που κάνατε να «συντηρήσετε» μέχρι 31/3/2013 το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» θα απέδιδε πολύ περισσότερα, εάν την καθιερώνατε ως αναπόσπαστη λειτουργία των δήμων. Αυτό που πρέπει να γίνει λοιπόν είναι να δημιουργηθούν διευθύνσεις κοινωνικής πολιτικής στους οργανισμούς των δήμων, όπως άλλωστε προβλέπει και ο «Καλλικράτης» και να ενταχθούν όλοι οι έμπειροι εργαζόμενοι σε αυτή την υπηρεσία. Σημειωτέον ότι οι εργαζόμενοι έχουν προσληφθεί μέσω ΑΣΕΠ, καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες και εργάζονται συνεχόμενα και χωρίς διακοπή για σχεδόν δέκα χρόνια με τουλάχιστον τον τελευταίο χρόνο να είναι απλήρωτοι.

Τα κριτήρια για τους ωφελούμενους θα πρέπει να τροποποιηθούν και να διευρυνθούν προβλέποντας περισσότερες κατηγορίες αναξιοπαθούντων άνευ ορίου ηλικίας και φυσικά των ανασφάλιστων. Ως εισηγητής των Ανεξάρτητων Ελλήνων σε αυτή την Επιτροπή, ζητώ τη δικαίωση του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» με μόνιμη διοικητική δομή και παρουσία εξασφαλίζοντας τις θέσεις εργασίας των εργαζομένων αλλά και την αδιάλειπτη προσφορά στους συνανθρώπους μας, τους γονείς μας, τους παππούδες μας, απλά στις οικογένειές μας. Ευχαριστώ.