Συζήτηση Επίκαιρης Ερώτησης (773/4-4-2011)
για το Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι»
Ολομέλεια, 7-4-2011
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Βέρα Νικολαΐδου): Επόμενη είναι η με αριθμό 773/4-4-2011 επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος κ. Κωνσταντίνου Γείτονα προς τον Υπουργό Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, σχετικά με το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» κ.λπ.
Κύριε Γείτονα, τώρα έχετε το λόγο για δύο λεπτά, προκειμένου να μας παρουσιάσετε την ερώτησή σας.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΕΙΤΟΝΑΣ: Κυρία Πρόεδρε, κατέθεσα την επίκαιρη ερώτηση για το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», με αφορμή τις κινητοποιήσεις εργαζομένων και δεδομένου ότι υπάρχουν προβλήματα. Μάλιστα, κύριε Υπουργέ, παραμένουν ερωτηματικά και αμφιβολίες, όσον αφορά την ομαλή συνέχιση του προγράμματος και κυρίως όσον αφορά τη διατήρηση του χαρακτήρα του.
Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να σημειώσω ότι έχω επανειλημμένα καταθέσει ερωτήσεις γι’ αυτό το ζήτημα, γιατί είναι πολύ σοβαρό.
Κύριε Υπουργέ, σύμφωνα με μια πρόσφατη κοινή υπουργική απόφαση, φαίνεται να επέρχεται μεταβολή στον προνοιακό χαρακτήρα του προγράμματος, αφού θα παρέχονται πλέον –και διαβάζω, κυρία Πρόεδρε, αυτό που αναφέρει η κοινή υπουργική απόφαση- «κατ’ οίκον υπηρεσίες φροντίδας μόνο σε εξαρτώμενα μέλη –ηλικιωμένους ή ΑΜΕΑ, όπως προσθέτω εγώ- των οικογενειών ανέργων και αναγνωρισμένα επ’ απειλούμενων με ανεργία εργαζομένων». Αυτό σημαίνει ότι το πρόγραμμα συνδέεται με θέματα αποκατάστασης ανέργων στο οικογενειακό περιβάλλον του ηλικιωμένου. Και από τη μια μεριά, ορθώς η Κυβέρνηση προωθεί δράσεις –και δεν έχει κανείς αντίρρηση- για την απασχόληση, αλλά αν μείνουμε σ’ αυτό, κύριε Υπουργέ, όπως προσδιορίζεται στην ΚΥΑ, τότε το πρόγραμμα κουτσουρεύεται και κυρίως αλλάζει ο προνοιακός του χαρακτήρας.
Όταν είχα την τιμή να ξεκινήσω το πρόγραμμα ως Υπουργός Υγείας το ’98, είχε ένα εύρος που περιελάμβανε όλους τους ανήμπορους μοναχικούς ηλικιωμένους. Το πρόγραμμα αυτό δεν μπορεί να συνδεθεί με θέματα εργασίας του οικογενειακού περιβάλλοντος. Διότι αν γίνει έτσι, θα μείνουν εκτός προγράμματος πολλοί μοναχικοί ηλικιωμένοι, αλλά και εκείνοι που δεν έχουν στο στενό τους περιβάλλον κάποιον άνεργο.
(Στο σημείο αυτό χτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Βουλευτή)
Αυτές οι εξελίξεις έχουν θορυβήσει και τους εργαζομένους –είδαμε άλλωστε και τις κινητοποιήσεις τους- οι οποίοι διαμαρτύρονται επίσης, κύριε Υπουργέ –γι’ αυτό υπάρχει και το δεύτερο σκέλος της ερώτησής μου- και για τη μη καταβολή δεδουλευμένων.
Θα περιμένω, λοιπόν, τις απαντήσεις σας και θέλω τις δεσμεύσεις της Κυβέρνησης για την οριστικοποίηση της συνέχισης αυτού του προγράμματος με τον προνοιακό χαρακτήρα που είχε. Πρόκειται, κύριε Υπουργέ, για ένα από τα πιο πετυχημένα προγράμματα, από τις πιο επιτυχημένες στοχευμένες δράσεις του κοινωνικού κράτους που έτυχε γενικής αποδοχής.
Σας ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Βέρα Νικολαΐδου): Και εμείς σας ευχαριστούμε.
Στην ερώτηση του κ. Γείτονα θα απαντήσει ο Υφυπουργός Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Ντόλιος.
Κύριε Υφυπουργέ, έχετε το λόγο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΤΟΛΙΟΣ (Υφυπουργός Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης): Κύριε συνάδελφε, βρίσκομαι στην ευχάριστη θέση να δώσω μια θετική απάντηση σε μια ερώτηση που μας έχει υποβληθεί πάρα πολλές φορές.
Κατ’ αρχήν, το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια –μιλήσατε γι’ αυτό- όταν ήσασταν ακόμα Υπουργός Υγείας. Το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτήθηκε από το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και όταν αυτό έληξε, έγινε προσπάθεια από την προηγούμενη Κυβέρνηση να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ.
Η προσπάθεια και η επιχειρηματολογία η οποία χρησιμοποιήθηκε έγινε με λανθασμένο τρόπο και παρά τις δεσμεύσεις της τότε κυβέρνησης ότι από τον Αύγουστο του 2009 και εντεύθεν θα ενταχθεί το πρόγραμμα στο ΕΣΠΑ, αυτό δεν έγινε κατορθωτό ποτέ. Απορρίφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η πρόταση και το αίτημα της ελληνικής πλευράς, με αποτέλεσμα επί δύο χρόνια, το 2009 και το 2010, το πρόγραμμα να χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους και συγκεκριμένα από δημόσιες επενδύσεις.
Εμείς είχαμε να αντιμετωπίσουμε δύο προβλήματα.
Κατ’ αρχήν, συμφωνώ μαζί σας -και το έχουμε αποδείξει πάρα πολλές φορές- ότι πρόκειται για ένα πολύ πετυχημένο πρόγραμμα, ένα πρόγραμμα που έχει την αποδοχή όχι μόνο των εξυπηρετούμενων, αλλά και όλης της ελληνικής κοινωνίας. Αυτός ήταν και λόγος για τον οποίο ψάξαμε να βρούμε τρόπους για να το συνεχίσουμε.
Ένα ζήτημα που προέκυπτε είναι πώς θα καταφέρουμε χωρίς να αλλάξουμε το νόμο ή να παραβιάσουμε τη νομοθεσία να συνεχίσουν να απασχολούνται οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Γι’ αυτό το λόγο, αλλά και για λόγους ανακούφισης του Προϋπολογισμού ξεκινήσαμε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια να επαναφέρουμε το ζήτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ένταξη στο ΕΣΠΑ, με μια διαφορετική επιχειρηματολογία.
Η επιχειρηματολογία η οποία χρησιμοποιήθηκε στηρίχθηκε από το Υπουργείο Απασχόλησης. Στόχευσε κυρίως στο να πετύχουμε τη χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και από τον άξονα ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού και έγινε κατορθωτό προς το τέλος της περυσινής χρονιάς να πετύχουμε την ένταξη στο ΕΣΠΑ.
Αυτό το γεγονός τι δυνατότητες μας έδωσε; Η πρώτη δυνατότητα ήταν να ανανεωθούν οι συμβάσεις όλων των εργαζόμενων που απασχολούνταν στο πρόγραμμα. Βεβαίως, υπάρχει το ζήτημα στο οποίο αναφερθήκατε, ότι δηλαδή οι εξυπηρετούμενοι από το πρόγραμμα πιθανόν δεν θα μπορέσουν όλοι να βρουν έναν άνεργο συγγενή τους έστω και μακρινό, ή ένα συγγενή τους που εργάζεται ή είναι επαπειλούμενος άνεργος.
Τι κάνουμε προς αυτήν την κατεύθυνση; Αποφασίσαμε να υπάρξει μια στήριξη από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και πάλι, η οποία θα καλύψει αυτές τις περιπτώσεις των εξυπηρετούμενων από το πρόγραμμα και, βεβαίως, θα καλύψει τις δαπάνες κυρίως της μισθοδοσίας των πρώτων μηνών του 2011.
Προς αυτήν την κατεύθυνση ήδη έχει αποσταλεί επιστολή του δικού μας Υπουργείου και της κυρίας Κατσέλη προς τις δομές και επιστολή του δικού μας Υπουργείου προς τις αποκεντρωμένες κρατικές διοικήσεις και τα περιφερειακά ταμεία να ξεκινήσουν τη διαδικασία πληρωμής των πρώτων μηνών του 2011. Γιατί, όπως σας είναι γνωστό, αυτού του είδους τα προγράμματα θα έχουν πόρους από το ΕΣΠΑ σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα. Καλύπτουμε, λοιπόν, τα θέματα τα οποία θέσατε μέσω δημοσίων επενδύσεων.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Βέρα Νικολαΐδου): Το λόγο έχει ο ερωτών Βουλευτής κ. Γείτονας.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΕΙΤΟΝΑΣ: Κύριε Υπουργέ, η απάντησή σας, σε συνδυασμό με ορισμένες κινήσεις που είδα πρόσφατα από την Κυβέρνηση, με ικανοποιεί. Με ικανοποιεί με την έννοια ότι απασχολεί σοβαρά την Κυβέρνηση η βιωσιμότητα και η ομαλή συνέχιση αυτού του συστήματος «Βοήθεια στο Σπίτι» στο αρχικό του εύρος, δηλαδή χωρίς να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του. Εκεί πρέπει να ρίξουμε το βάρος.
Η γραμμή χρηματοδότησης που έχει καθοριστεί σε συνδυασμό με την προϋπόθεση για άνεργο ή για επαπειλούμενο άνεργο στο οικογενειακό περιβάλλον, όπως είπα, κουτσουρεύει το πρόγραμμα. Επομένως, θα υπάρξουν ανήμπορα μοναχικά άτομα, τα οποία δεν θα μπορούν να ικανοποιηθούν.
Χαίρομαι που αναζητείτε άλλη γραμμή χρηματοδότησης και μέσα από το ΕΣΠΑ, αλλά και από εθνικούς πόρους μέσα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Αυτό θα ήταν και η δική μου πρόταση. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθείτε, ώστε να οριστικοποιήσουμε πραγματικά ένα πρόγραμμα το οποίο, όπως και εσείς παραδεχθήκατε, τυγχάνει γενικής αποδοχής.
Επίσης, χαίρομαι για τη διαβεβαίωση ότι κινούνται πλέον οι διαδικασίες εκταμίευσης για το 2011. Άρα, πιστεύω, κύριε Υπουργέ, ότι θα καταβληθούν και τα δεδουλευμένα. Υπάρχουν καθυστερημένα δεδουλευμένα.
Θέλω, επίσης, να τονίσω κάτι εξίσου σημαντικό. Είχα κάνει και σχετική ερώτηση για το τι θα γίνει με τον «Καλλικράτη»; Πώς θα συνεχιστεί το πρόγραμμα μετά τον «Καλλικράτη»; Είχα πάρει από το Υπουργείο σας τη διαβεβαίωση –ελπίζω να ισχύει και έτσι να γίνεται- ότι οι νέες δομές που προκύπτουν από συγχώνευση στους δήμους θα αναλάβουν το πρόγραμμα, για να μην υπάρχει θέμα κενού διοίκησης και διαχείρισης.
Παρακαλώ στη δευτερολογία σας -αν θέλετε- να μας πείτε αν έχει δημιουργηθεί πάνω σε αυτό το ζήτημα κανένα πρόβλημα, μετά την αλλαγή στις δομές του ΟΤΑ, που έχει γίνει με τον «Καλλικράτη».
Είναι σωστό αυτό που είπατε, ότι χρειαζόταν για τη συνέχιση μεγάλη προσπάθεια. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ακολουθήσει λάθος δρόμο και έφθασε στο σημείο να απειλείται πραγματικά η συνέχιση του προγράμματος. Και με τις λάθος διαπραγματεύσεις και με τις αποφάσεις που είχε πάρει.
Εν πάση περιπτώσει, εξασφαλίστηκε η συνέχεια για το 2011. Για το 2012 θα πρέπει να συνεχίσετε τις διαβουλεύσεις μέσα στην Κυβέρνηση, έτσι ώστε να λυθούν και τα άλλα ζητήματα στα οποία αναφέρθηκα.
Σε μια ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική συγκυρία, κύριε Υπουργέ, όπου πληθαίνουν οι ανάγκες και τα νοικοκυριά, αλλά ιδίως τα μεμονωμένα άτομα που έχουν ανάγκη από την πρόνοια του κοινωνικού κράτους, ένα τέτοιο επιτυχημένο πρόγραμμα, το οποίο μάλιστα έχει ελεγχόμενο κόστος, υλοποιείται με εξειδικευμένους ανθρώπους σε όλη την Ελλάδα –που και εσείς και εγώ οφείλουμε να τιμήσουμε, διότι προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες, ουσιαστική βοήθεια προς τους ηλικιωμένους, αλλά και συμβουλευτική, ψυχολογική και συναισθηματική φροντίδα, κάτι που το χρειάζονται αυτά τα άτομα στην κοινωνία μας- δεν θα πρέπει ούτε να υπονομευθεί, ούτε να ατονήσει και πολύ περισσότερο να κινδυνεύσει να σταματήσει.
Είναι πραγματικά χρέος όλων μας –πιστεύω ότι εκφράζω όλους τους συναδέλφους απ’ όλες τις πτέρυγες της Βουλής- να στηρίξουμε αυτό το πρόγραμμα, το οποίο προσφέρει σημαντικά σε αδύναμους, ηλικιωμένους συνανθρώπους μας.
Ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Βέρα Νικολαΐδου): Και εγώ σας ευχαριστώ.
Το λόγο έχει ο Υφυπουργός Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Ντόλιος.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΤΟΛΙΟΣ (Υφυπουργός Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης): Κύριε συνάδελφε, θέλω να επαναλάβω κάποια πράγματα, για να είναι εντελώς καθαρά.
Θα αναφερθώ στη μισθοδοσία υπαλλήλων και στο κόστος λειτουργίας των δομών το 2011. Ήδη ξεκινάει η διαδικασία πληρωμής των δεδουλευμένων τους για τους πρώτους μήνες του 2011, έτσι ώστε να μην υπάρχει αυτό το κενό. Αυτή η πληρωμή θα γίνει μέσω των δημοσίων επενδύσεων και αυτές οι δαπάνες από τις δημόσιες επενδύσεις θα παραμείνουν στο πρόγραμμα και μετά την εισροή πόρων από το ΕΣΠΑ, για να καλύψουν τους εξυπηρετούμενους που δεν έχουν συγγενή άνεργο ή επαπειλούμενο άνεργο.
Για το 2012 θα πρέπει να βρούμε ένα μόνιμο τρόπο λειτουργίας. Εξάλλου είναι και υποχρέωσή μας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία για να χρηματοδοτήσει το πρόγραμμα κατά τη διάρκεια του 2011, μας ζητάει να αποδείξουμε τη βιωσιμότητα του προγράμματος από το 2011 και πέρα.
Ήδη εκπονείται αυτή τη στιγμή μελέτη, η οποία θα καταλήξει σε κάποια σενάρια, ένα εκ των οποίων θα υιοθετηθεί, για να εξασφαλίσουμε τη συνέχιση του προγράμματος.
Θέλω, όμως, να σας πω –για να είναι ενημερωμένη η Βουλή- ότι και σε αυτό το ζήτημα έχουμε δώσει κάποιες μυθικές διαστάσεις. Παραδείγματος χάρη, συλλέγοντας στοιχεία με εμπειρικό τρόπο ή από τις δομές του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι», όλοι είχαμε την εντύπωση ότι οι εξυπηρετούμενοι από το πρόγραμμα είναι 120 χιλιάδες. Όταν πιέσαμε, για να μάθουμε πόσοι ακριβώς είναι, οι 120 χιλιάδες έγιναν 100 χιλιάδες, μετά πήγαμε στις 95 χιλιάδες, μετά στις 80 χιλιάδες.
Τελικά, όταν διαπιστώσαμε ότι τα στοιχεία δεν μαζεύονται με αυτόν τον εμπειρικό τρόπο και επιχειρήσαμε να τα μαζέψουμε με έναν πιο συστηματικό τρόπο, διαπιστώναμε ότι οι εξυπηρετούμενοι από το πρόγραμμα είναι περίπου οι μισοί απ’ αυτούς τους οποίους εκτιμούσαμε ότι ήταν. Αυτό θέτει και το πρόγραμμα σε μια νέα βάση και είναι ένα ζήτημα το οποίο θα το λάβουμε υπ’ όψιν και κατά τη διάρκεια του 2011 και μετά το 2011.
